Παναγία ή Χρεολύτρια

Την θεομητορική εἰκονα μέ τήν ἐπωνυμία «Η Χρεολύτρια» τὴν τιμοῦσαν στο Βυζάντιο ἀπό τήν έβδομο αἰώνα. Τήν ἐπωνυμία αὐτή τήν πῆρε, ὅταν προσευχήθηκε μπροστά της για σαράντατρια ημερονύκτια ο μετανοημένος οἰκονόμος τῆς ἐπισκοπῆς τῶν Ἀδάνων Θεόφιλος, πού εἶχε ἀρνηθεῖ ἐγγράφως τόν Χριστό. Ἡ Παναγία ἄκουσε τή θερμή του παράκλησή καί τοῦ ἔφερε πίσω το χειρόγραφο πού ὁ ἴδιος εἶχε ὑπογράψει, σώζοντάς τον ἔτσι ἀπό τόν διάβολο καί τήν αἰώνια κόλαση.

Ὁ πιστός ρωσικός λαός ἐξαρχῆς ἔδειξε ξεχωριστὴ εὐλάβεια σ᾿ αὐτή τήν εἰκόνα. Ἔτσι, στή Ρωσία φιλοτεχνήθηκαν πολλές εικόνες τῆς Θεοτόκου μέ την παραπάνω κατανυκτική επωνυμία. Ἰδιαίτερα γνωστή ἔγινε μία ἀπ' αὐτές, ἴσως ἡ παλαιότερη. στήν ὁποία θ' ἀναφερθούμε στη συνέχεια.

Στα μέσα τοῦ 18ου αιώνα, στο χωριό Μπόρ τῆς ἐπαρχίας Καλούγκα ὑπῆρχε ἕνας ταπεινός ξύλινος Ναός τοῦ Ἁγίου Νικολάου. Τόν φτωχό αὐτό ναό βοηθοῦσε, ὅσο μποροῦσε, ὁ Θεόδοτος Ἀλεξέγεβιτς Ὀμπούχωφ, πού κατοικοῦσε στο κοντινό χωριό Βιάζοφσκ.

Ὁ Ὀμπούχωφ πήγαινε συχνά στην πόλη Μπόχαβα τῆς ἐπαρχίας Ορλώφ, ἀπ' όπου περιόδευε στα γυρω χωριά για νά αγοραση και νά πουλήσει κορμούς δέντρων.Μια χρόνια χειμώνα καιρό ταξιδεύοντας μὲ τὸ ἔλκηθρο, έπεσε σε φοβερή χιονοθύελλα καί ἔχασε τον δρόμο.

 Το άλογό του σύντομα ἐξαντλήθηκε καί στάθηκε ἀνήμπορο στην άκρη μας χαράδρας. Στο μεταξύ, ή θύελλα όλο και συνάμωνε. ὁ Ὀμπούχωφ, χάνοντας κάθε ελπίδα για τη ζωή του, παρακάλεσε ἀπό τά βάθη της καρδιάς του τή Θεομήτορα νά τόν σώσει καί ἔταξε ν' ἀφιερώσει στον Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου τοῦ Μπόρ ἕνα ἀντίγραφο τῆς εἰκόνας τῆς Παναγίας τῆς Χρεολύτριας, πού βρισκόταν στον Ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Μπόλχοβο.

Επειτα ξάπλωσε στό ἕλκηθρο και κουκουλώθηκε μέ ὅσα σκεπάσματα εἶχε. Ἄρχισε σιγά-σιγά νά παγώνει καί νά χάνει τίς αἰσθήσεις του. Ὁ θάνατος ἦταν πιά κοντά του, ὅταν ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, τήν ὁποία μέ πίστη εἶχε ἐπικαλεστεῖ, ἔκανε τό θαῦμα της: Τό ἕλκηθρο μέ τό ζευγμένο ἄλογο, πού στεκόταν στήν ἄκρη τῆς χαράδρας, βρέθηκε ξαφνικά μπροστά ναός τοῦ Ἁγίου Νικολάου τοῦ Μπόρ. Η Παναγία ἡ Χρεολύτρια στήν πόρτα ἑνός σπιτιοῦ τοῦ κοντινοῦ χωριοῦ! Ἦταν τό σπίτι ἑνός φίλου του χωρικοῦ, πού ἔμενε ἐκεῖ μέ τήν οἰκογένειά του. Ο χωρικός ἄκουσε κάτω ἀπό τό παράθυρό του μιά φωνή: “Ἐλᾶτε!”. Ἀνοίγοντας τήν πόρτα, βρῆκε τό ἄλογο δεμένο καί τόν Θεόδοτο Ἀλεξέγεβιτς παγωμένο πάνω στό ἕλκηθρο. Τόν ἔβαλαν στο σπίτι, τόν ξάπλωσαν δίπλα στή σόμπα, τόν έτριψαν, τὸν περιποιήθηκαν καί τόν συνέφεραν.

Λίγο ἀργότερα, ὅταν ἔγινε τελείως καλά, ὁ Ὀμπούχωφ, ἐκπληρώνοντας το τάμα του, φρόντισε νὰ παραγγείλει σ' ἕναν εἰκονογράφο, στο Μπόλχοβα, μιὰν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου μέ τήν ἐπωνυμία «Ἡ Χρεολύτρια». Ὅταν αὐτή φιλοτεχνήθηκε, τή μετέφερε στο σπίτι του καί ἀπό ἐκεῖ, τοποθετώντας την ευλαβικά στο κεφάλι του, στον ναό τοῦ Μπόρ.

Στήν εἰκόνα αὐτή δόθηκε ἀπό τον Κύριο καί τήν πανάχραντη Μητέρα Του ἡ χάρη τῆς θαυματουργίας.

Πολλοί ἄρρωστοι, προσκυνώντας την μέ πίστη καί ζητώντας τή βοήθεια τῆς Παναγίας, βρῆκαν τη θεραπεία. Ἔτσι, σε λίγα χρόνια, μέ τίς προσφορές τῆς εὐγνωμοσύνης τους, στη θέση τοῦ ταπεινοῦ ξύλινου ναοῦ ὑψώθηκε ἕνας μεγαλόπρεπος πέτρινος, ὅπου κάθε χρόνο, στις 5 Φεβρουαρίου, ἑορταζόταν πανηγυρικά ή θεομητορική εικόνα.

Κατά τήν μπολσεβικική επανάσταση του 1917 ή εἰκόνα χάθηκε. Ὁ Ναός τοῦ Ἁγίου Νικολάου κλείστηκε ἀπό τίς σοβιετικές αρχές το 1937 και κατεδαφίστηκε τριάντα χρόνια αργότερα. Πρόσφατα το 2015, οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ Μπόρ ξεκίνησαν τὴν ἀνοικοδόμηση νέου ναοῦ πάνω στα θεμέλια τοῦ γκρεμισμένου.

Θαυματουργά ἀντίγραφα τῆς εἰκόνας ὑπάρχουν στόν Ναό τῆς Ἀναστάσεως τῆς Μόσχας. στόν Ναό τῆς Ἁγίας Σκέπης τῆς Σαμάρα στόν Ναό τῆς Ἀναστάσεως τῆς Τβέρ, στή Μονή Βισότσκι τοῦ Σερπούχωφ κ. ά.

http://apantaortodoxias.blogspot.com/2022/10/blog-post_653.html