Οι κακοί λογισμοί

Οι κακοί λογισμοί γεννιούνται γενικά από 2 αιτίες: 

α) εξωτερική και β) εσωτερική.

 Η εξωτερική αιτία των κακών λογισμών είναι τα αισθητά αντικείμενα των πέντε αισθήσεων δηλ. από την όραση, την ακοή, την όσφρηση, την γεύση και την αφή. 

Οι εσωτερικές αιτίες των κακών λογισμών είναι τρεις: α) η φαντασία β) τα πάθη και γ) οι δαίμονες. Και σαν 4 αιτία μπορεί να αναφερει κανείς την διεφθαρμένη κατάσταση της ανθρωπίνης φύσεως, που προήλθε μεν απο την προπατορική αμαρτία, παρένεινε όμως στην φύση και μετά το Βάπτισμα, όχι ως αμαρτία προπατορική, αλλά ως ποινή της προπατορικής αμαρτίας, για αγώνα και δοκιμή του αυτεξουσίου και ανταπόδοση στεφάνων και περισσοτέρων μισθών. Και όπως υπάρχουν βασικά 2 αιτίες των κακών λογισμών, έτσι υπάρχουν και 2 θεραπείες. Έτσι οι εξωτερικές αιτίες των κακών λογισμών θεραπεύονται με την εγκράτεια των 5 αισθήσεων. Αντίθετα οι εσωτερικές αιτίες των κακών λογισμών θεραπεύονται: α) με προσευχή β) με αντίρρηση και γ) με την καταφρόνηση. Το πρώτο δηλ. η προσευχή είναι γνώρισμα των ασθενών, η αντίρρηση είναι γνώρισμα των αγωνιστών και η καταφρόνηση είναι γνώρισμα των θεωρητικών. 

(Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)